Kthimi i Sabiha Kasimatit nga studimet në Torino dhe refuzimi i saj për të shkuar në Amerikë si studiuese në një laborator shkencor. Vrasja e Kasimatit më 26 shkurt 1951 dhe arsyet pse Enver Hoxha e përfshiu në listën e personave që duhet të eleminoheshin. Kundërshtarja e sistemit që njihte mirë të shkuarën e errët të diktatorit nga fëminjëria deri në studimet në Liceun Francez të Korçës.
Kamioni i ushtrisë që u kthye në “arkëmort të madh”, po transportonte 22 njerez drejt vdekjes, mbante në udhëtimin e fundit edhe shkencëtaren Sabiha Kasimati. Emir i saj duhej fshirë përgjithnjë, kjo edhe për një motiv “kryesor”, jo vetëm si e dyshuar për qëndrime antikomuniste, por si një intelektuale që e njihte mirë Enver Hoxhën dhe veprimtarinë e tij në kufijtë e perversitetit. Diktatori Enver Hoxha dhe Sabiha Kasimati kishin studiuar të dy në Liceun Francez në Korçë dhe për më shumë ishin nga Gjirokastra. Më pas secili prej tyre kishte marrë rrugë të tjera. Në vitin 1936 fitoi një bursë për studime jashtë vendit. Ishte zgjedhur për të studiuar në Fakultetin e Shkencave Biologjike në Universitetin e Torinos. Në verën e vitit 1941 përfundoi me sukses studimet në Torino, ku edhe mbrojti doktoraturën. Udhëheqja e Universitetit i ofroi asaj pozitën e asistentit në degën e ihtiologjisë, por propozimin e tyre ajo nuk e pranoi dhe u kthye në atdhe. Pas kthimit në Tiranë, punoi në Institutin Pedagogjik Femëror "Nëna Mbretëreshë". Një nga studentët e saj ishte Nexhmije Hoxha. Në vitet e para të pasluftës, sërish Sabiha Kasimati merr një ftesë për të qenë pjesë në fushën e shkencës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ajo e refuzoi këtë mundësi, pasi krahas formimit profesional kishte edhe ndjesinë për të kotribuar për vendin. Menjëherë në këtë kohë, me kthimin në Shqipëri, u emërua në Institutin e Shkencave që ishte institucioni më i lartë shkencor i atyre viteve, me drejtor Selaudin Toton dhe ku bashkëpunoi me disa nga emrat më të njohur të shkencës së atyre viteve si Suad Asllani, apo profesor Zuber, (një polak që jetonte dhe punonte në Shqipëri). Ndërsa kryente studime të thelluara dhe botonte libra në fushën e shkencave biologjike, Sabiha Kasimati u bë dëshmitare sesi lufta e klasave po merrte jetët e intelektualëve të vendit që dyshoheshin për qëndrime kundër sistemit komunist që ishte kthyer në një makineri gjakatare. Kasimati shprehej hapur kundër sistemit që në vitet e para kur u ekzetua grupi i parë i deputetëve. Enveri e kishte “halë në sy” këtë grua guximtare dhe kaloi në planin e tij djallëzor, duke eleminuar të gjithë ish-shokët e shkollës, apo njerëz të cilët e kishin njohur nga afër në vitet e rinisë. Kërkonte me çdo kusht tu mbyllte gojën, për të mbuluar të kaluarën e tij. Për Sabiha Kasimatin do gjente momentin për të eleminuar në vitin 1951. Pas shpërthimit të një kallëpi dinamiti në ish-Ambasadën Sovjetike, (që dyshohet se ishte vepër e Sigurimit të Shtetit), u urdhërua arrestimi i rreth 300 personave. Mes të ndaluarve dhunëshëm, në mes të natës, ishte edhe Sabiha Kasimati. Për katër ditë u torturua në mënyrën më të eger në Hetuesinë e Tiranës, deri në mbrëmjen e 26 shkurtit. Me një fletë në duar që mbante firmën e Mehmet Shehut, hetuesit shkuan qeli më qeli dhe “përzgjodhën” 22 persona, mes tyre ishte edhe Sabihaja. Vendimi ishte marrë me propozim të Enver Hoxhës dhe miratim nga e gjithë elita e Byrosë Politike e kohës. Ata duhet të ekzekutoheshin pa gjyq, ndërsa familjet e tyre të internoheshin në zona të thella të vendit. Në momentin e pushkatimit në fshatin Mënik të Tiranës, banorët kujtojnë britmat e Sabiha Kasimatit, pasi e kuptoi se po pushkatoheshin. Dyshohet se plumbat e parë të batareve së armëve nuk e vranë Sabihanë, më pas e goditën me qytët e armëve. Mbi të dhe 21 trupat e tjerë u hodh një pirg dheu për t’i varrosur masivisht. Diktatori Enver Hoxha nuk vrau vetëm një grua intektuale dhe shkencëtare në fushën e saj, por zhduku përgjithnjë edhe një dëshmitare që njihte mirë të shkuarën e tij të errët.
Në rast se keni dijeni mbi krime, viktima apo ngjarje që lidhen me periudhën e komunizmit në Shqipëri, klikoni këtu për ta publikuar në arkivën tonë.