Në 27 janar u mbushën 100 vjet nga Ligji i parë për Pyjet dhe Kullotat në Shqipëri, i dalë në 27 janar 1923. Që nga ajo kohë, 27 janari njihet si Dita e Shërbimit Pyjor Shqiptar. Është dita kur kujtohen të gjithë inxhinierët dhe teknikët që vunë bazat e Shërbimit Pyjor në vendin tonë dhe zhvilluan Pylltarinë Moderne. Mes këtyre emrave janë edhe dy inxhinierë, të diplomuar në Itali, Bernard Laca dhe Fahri Rusi, të cilët regjimi komunist i dënoi me pushkatim dhe i ekzekutoi.
I pari u dënua Bernard Laca, i lindur në Shkodër në vitin 1918. Pas studimeve të larta të kryera në Itali, ai ishte kthyer në atdhe dhe kishte nisur të jepte kontributin e vyer në zhvillimin e pylltarisë, por nuk e lanë të kontribuonte sa duhej…dhe as të jetonte. U arrestua në gushtin e vitit 1946 (në Vlorë sipas Dr.Selman Meziu) dhe brenda vjeshtës, Gjykata Ushtarake e Tiranës e deklaroi fajtor për «sabotim të pushtetit» dhe e dënoi me vdekje dhe konfiskim të pasurisë. E ekzekutuan kur ishte vetëm 28 vjeç “në hovet e vrullshme të punës së tij projektuese e zbatuese në shfrytëzimin e pyjeve” si shkruan Dr.Selman Meziu, në gazetën 55, në një artikull të vitit 2015.
Kujto.al ka siguruar nga Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e Ish-Sigurimit të Shtetit dosjen e Bernard Lacës, ku prokurori Petrit Hakani dhe Gjykata Ushtarke e drejtuar nga Irakli Bozo, e mbështesin akuzën e sabotimit në lidhjen logjike se duke qenë mik i priftit Nikollë Mazreku, tashmë i dënuar si armik, edhe Laca ishte armik i pushtetit dhe gjithë defektet apo vonesat e ndodhura në punë, i kishte bërë me qëllim për të dëmtuar pushtetin. Ai akuzohej se, po me qëllim sabotimi, kishte montuar sharrën e Llogorasë, në një vend ku rrezikohej të hynte ujë nga shirat. Kjo akuzë, siç e pëmend Laca në mbrojtjen e tij, i bëhej jo nga një ekspert i fushës, por nga një llogaritar. Në asnjë çast, inxhinieri i ri nuk e pranon se ka sabotuar apo ka sjellë pengesa në punë, me qëllim. Edhe në fjalën e fundit, ai këmbëngul se është i pafajshëm. Por askush nuk e mori parasysh mendimin e tij, as kërkesën për të thirrur gjithë dëshmitarët që kërkoi dhe as lutjen e së ëmës dhe të vetë atij, për t'i falur jetën. Ministri i Mbrojtjes së asaj kohe Enver Hoxha miratoi vendimin e Gjykatës së Lartë Ushtarake për të ekzekutuar inxhinierin dhe kërkoi t'i njoftojnë ekzekutimin. Ekzekutohet dy muaj e gjysmë pas arrestimit, ditën e 29 tetorit 1946.
Thuajse në çdo fushë, diktatura komuniste zgjidhte disa viktima, akuzat e të cilëve montoheshin dhe të pavërtetuara, përdoreshin për dënimin e tyre. Në vjeshtën e vitit 1946, kur u dënua Bernard Laca ishte ngritur një nga stuhitë më gjakatare të ndëshkimit të specialistëve për të justifikuar politikat e regjimit, për të maskuar dështimet dhe sigurisht për të përhapur terror. Gjatë muajit nëntor të atij viti, u arrestuan, u gjykuan dhe u ekzekutuan duke u varur në litar, gjithmonë për sabotim, dy inxhinierët e tharjes së kënetës së Maliqit, Abdyl Sharra dhe Kujtim Beqiri, 31 dhe 32 vjeç të ardhur nga universitetet e Romës dhe Vjenës ndërsa tre të tjerë të po atij procesi, Eugenio Scaturo, Vasil e Zyrika Mano, u pushkatuan.
Kjo strategji kriminale përsëritej në periudha të ndryshme. Plot 30 vjet më vonë, në vitin 1976, u gjetën "sabotatorë" në fushën e naftës dhe tre inxhinierë të këtij sektori u pushkatuan.
Ndërkohë fusha e pyjtarisë provoi një tjetër goditje me ekzekutimin e një tjetër inxhinieri. Fahri Rusi u arrestua gjatë fushatës ndëshkimore pas kryengritjes së Postribës, por u ekzekutua në një fushatë tjetër ndëshkimore, më 11 mars të vitit 1948, kur në Zallin e Kirit u pushkatuan 16 veta. Fahriu, sipas dëshmisë gojore të mjekut ligjor Dr.Papavramit, të cituar nga Fritz Radovani, në një shkrim në 70-vjetorin e kësaj ngjarjeje, ishte i lidhur mes dy klerikëve Mati Prennushi dhe Çiprian Nika. Edhe ai ishte 28 vjeç, kur u pushkatua.
Sipas shkrimeve të kolegëve dhe brezave të mëvonshëm të kësaj shkence, kuptohet kontributi i vyer i këtyre dy inxhinierëve në fushën e pyjtarisë. Pushkatimi i tyre, përveçse krim në nivel njerëzor ishte dhe një goditje në shkencën e pyjtarisë. Me këto dënime, nëse do i huazonim termat nga pyjtaria, diktatura rrëzoi dy lisa të kësaj shkence dhe mbolli terrorin mes gjithë të tjerëve.
Në rast se keni dijeni mbi krime, viktima apo ngjarje që lidhen me periudhën e komunizmit në Shqipëri, klikoni këtu për ta publikuar në arkivën tonë.