Sigurimi i Shtetit brenda kinostudios “Shqipëria e re”

0
275
blank

“Partia u nis në fillimin e prodhimit kinematografik nga konditat konkrete të vendit duke patur parasysh porosinë e Leninit: 'Prodhimi i filmave të përshkruar nga idetë komuniste, duhet filluar nga kronika'”

Art vs propagandë, është debati që kthehet shpesh në mediat shqiptare. Janë dy palë në debat sa i përket rolit që pati Kinostudio “Shqipëria e re” gjatë kohës së diktaturës. Nga njëra anë nostalgjikët e kohës së diktaturës por edhe të tjerë duke përfshirë shumë artistë, thonë se ishte art dhe përballë tyre një pjesë e rëndësishme e opinionit publik beson se ishte vetëm propagandë. Por çfarë mendonte ose besonte vetë udhëheqja e Sigurimi i Shtetit për rolin e Kinostudios “Shqipëria e re”?

Një dokument i arkivës së sigurimit të shtetit hedh dritë mbi rolin primar që pati kinostudio “Shqipëria e re”. Një dokument i Sigurimit të Shtetit i datës 1 nëntor 1970 tregon rolin e  sigurimit të shtetit në garantimin e misionit të kinostudios “Shqipëria e re” në shërbim të regjimit.

blankNë këtë kohë u vendos hapja e një dosje të posaçme për kinostrudion “Shqipëria e re” me qëllim që të mbahej nën monitorim të rreptë e gjithë veprimtaria. Në dokument theksohej se ky institucion është i rëndësisë shumë të veçantë pasi garanton propagandën e partisë dhe udhëheqësit.

Dokumenti pasqyron edhe historikun e këtij institucioni ku veçojmë fillimet e propagandës komuniste kur i referohej citateve të Leninit. Partia u nis në fillimin e prodhimit kinematografik nga konditat konkrete të vendit duke patur parasysh porosinë e Leninit: “Prodhimi i filmave të përshkruar nga idetë komuniste që pasqyrojnë realitetin objektiv, duhet filluar nga kronika”, theksohet në raport. Më poshtë publikojmë dokumentin e marrë nga AIDSSH ku pasqyrohet një pjesë e dosjes së Sigurimit të Shtetit për kinostudion “Shqipëria e re”, e ku duket krejt qartazi se ky institucion prodhoi propagandë të kontrolluar rreptësisht nga Sigurimi i Shtetit.

Dosja kinostudio

Vendim

Për çeljen e dosjes së objektit për Kinostudio “Shqipëria e re”

Unë punëtori operativ Polikron Koço, drejtoria e Punëve të Brendshme Tiranë (ana e Sigurimit të Shtetit), mbasi studiova objektivin e Kinostrudios gjeta:

Se subjekti i lartpërmendur është një institucion me rëndësi të madhe kulturale-politike, si i vetmi objekt i këtij lloji në republikën e Shqipërisë.

Në këtë objekt punojnë një numër i konsiderueshëm punonjësish të artit tonë kinematografik, 332 persona. Duke u nisur nga rëndësia e veçantë politike e tij, orjentimi i Ministrit të Punëve të Brendshme, dhënë nëpërmjet degës X-të si dhe për të zbatuar duke parandaluar në kohë veprimtari të mundshme armiqësore apo keqbërëse në këtë institucion.

Vendosa:

Që objektin e Kinostudios “Shqipëria e re” ta konsideroj objekt të rëndësisë së veçantë, duke i hapur dosje objekti dhe njëkohësisht ta regjistroj atë në kartotekë.

Punëtori operativ Polikron Koçi

Shefi i Seksionit të V-të

Bajram Doçi

blank

HISTORIKU

Objekt i rëndësisë së veçantë Kinostudio “Shqipëria e re”

Arti kinematografik shqiptar lindi dhe u zhvillua me vendosjen e pushtetit popullor në bazë të orjentimeve të partisë, në bazë të mësimeve të shokut Enver.  Në vitin 1947 me dekret të presidiumit të Asamblesë Popullore Shtetërore, sallat e kinemave kalojnë në duart e shtetit, po ashtu edhe distribucioni i filmave të huaj, krijohet kështu ndërmarrja kinematografike shqiptare. Po në këtë vit xhirohej për herë të parë nga kineastët tanë filmi kronikal dokumentar prej tri aktesh: “Komandanti viziton Shqipërinë e mesme dhe të jugut”. Kështu filloi rrugën e vet kinematografia jonë.

U fillua rruga pa patur asnjë kuadër të specializuar dhe me mjete krejt primitive. Operatorët tanë të parë e filluan këtë rrugë duke pasur në gjirin e tyre vetëm porositë e partisë.

Fillimisht kinematografia ka patur dy operatorë kurse më vonë jo vetëm që plotësohen nevojat e kronikës dhe të filmit por u pregatiten edhe u krijua dega e kinematografisë së ushtrisë si dhe u përgatitën e u dërguan kuadrot e para të specializuara për televizionin shqiptar.

Partia u nis në fillimin e prodhimit kinematografik nga konditat konkrete të vendit duke patur parasysh porosinë e Leninit: “Prodhimi i filmave të përshkruar nga idetë komuniste që pasqyrojnë realitetin objektiv, duhet filluar nga kronika”

Filmi kronikal dhe dokumentar nga viti në vit është rritur në sasi dhe cilësi, formoi traditën e vet si art dhe dalëngadalë po kristalizon fytyrën e vet nacionale duke i shërbyer për herë e më mirë zhvillimit revolucionar të vendit tonë, edukimit komunist të masave punonjëse. Sot është një ndër artet më masivë e më të preferuar të popullit tonë.

blankFilmi kronikal e dokumentar ndahet në tri periudha:

Periudha e parë është e viteve 1947-1952. Ky është fillimi i punës, foshnjëria e këtij filmi. Akoma nuk kishte kuadro të formuar. U xhiruan filma në vitin 1949: "Në festivalin folklorik”, “Hekurudha Durrës-Tiranë” , “Kongresi i II i PPSH-së”. Në këtë etapë përpunimi i filmave bëhet jashtë shtetit dhe vetëm nga mesi i vitit 1952 fillojnë të përpunohen krejt në Shqipëri.

Periudha e dytë përfshin vitet 1952-1962. Është periudha kur merr zhvillim si prodhimi ashtu edhe përgatitja e kuadrove të reja.  Kështu dalin elementë të rinj si operatorë, regjizorë etj. Në këtë periudhë prodhohen nga një kino ditar në muaj, një dokumentar prej rreth 7 deri në 20 e ca akte në vit. Krahas rritjes në sasi kemi edhe rritjen në cilësi të filmave kronikave dhe dokumentarëve si psh: “Letër nga fshati" "Pusi 542" në vitin 1957, “Drita mbi Shqipëri” 1958, “Qyteti i 1000 dritareve” 1959, “Aleksandër Moisiu” 1960, “Migjeni”, “Ringjallja” 1961.

Periudha e tretë përfshin vitet 1962-dhe këtej. Kjo është periudha e pjekurisë së filmit, Gazeta e filmuar (kinoditari) filluan të dalin çdo javë, kurse numri i filmave dokumentar arrin në rreth 1000 akte në vit. Kjo periudhë karakterizohet jo vetëm nga vepra të shumta por edhe të ngritura e të pjekura nga ana ideo-artistike. Tani filmi kronikal e dokumentar ka hedhur baza të shëndosha. Kështu ka vepra dinjitoze si “Bistrica” 1963, “Kur vjen nëntori”, “Në flakë të revolucionit”, “Ata çajnë përpara”, “Dhjetor 1967”, “Rruga jote shok” etj. etj.

blank

Në rast se keni dijeni mbi krime, viktima apo ngjarje që lidhen me periudhën e komunizmit në Shqipëri, klikoni këtu për ta publikuar në arkivën tonë.

PËRGJIGJU

Please enter your comment!
Please enter your name here