Lufta Nacionalçlirimtare, Çlirimi i Shqipërisë dhe pushteti i komunistëve paraqitej në diktaturë si rrjedha e natyrshme e ngjarjeve ku drejtësoheshin dhe visheshin me lavdi personazhet e ngjitur në skenë. Por nga të tria këto etapa, pushteti ishte vendimtar. Ata që ishin në pushtet dhe pro tij, kishin të drejtë të lëvdoheshin me Luftën dhe Çlirimin.
Të tjerëve, që nuk u pajtuan me komunistët, iu hodh poshtë çdo kontribut dhe u dënuan egërsisht. Veç atyre që luftuan me Ballin Kombëtar dhe u shpallën armiq, edhe mjaft nga radhët e partizanëve, u torturuan, u burgosën ose u vranë.
Ne po përmendim disa prej tyre për të nderuar të gjithë patriotët që luftuan për Çlirimin e Shqipërisë dhe u mohuan e u dënuan nga njerëzit që morën pushtetin pas Çlirimit.
Shefqet Beja. Pjesëmarrës aktiv në Lëvizjen Nacionalçlirimtare, kontribues në daljen e gazetës “Bashkimi” organ i Frontit Nacionalçlirimtar, nënpresident i Frontit Nacionalçlirimtar (Fronti Demokratik), deputet pas zgjedhjeve të 2 dhjetorit 1945. Kundërshtoi vijën e Frontit Demokratik dhe për këtë arsye u arrestua me grupin e deputetëve dhe u dënua me vdekje, varje.
Islam Radovicka. Kreu studimet në Akademinë Ushtarake në Itali. Në vitin 1943, u inkuadrua në radhët e Lëvizjes Nacionalçlirimtare. U gradua komandant zone operative, komandant divizioni dhe së fundmi, shef i Seksionit Operativ në Komandën e Përgjithshme, me gradën e kolonelit. Anëtar i Shtabit të Përgjithshëm të Frontit. U plagos dy herë gjatë luftës. Deputet i legjislaturës së parë për krahinën e Konispolit. Arrestohet në mars të vitit 1947, dënohet me vdekje, me pushkatim dhe pushkatohet.
Abdyl Bani. Partizan, roje personale i Islam Radovickës. Meqë kundër Islam Radovickës nuk kishte prova, për ta implikuar në ndonjë mënyrë, arrestohet Abdyl Bani, por vdes në hetuesi për shkak të torturave. Në tregimin e përgatitur për ekspozitën e AIDSSh-së “Të zgjedhurit- 76 vite nga dënimet që heshtën demokracinë”, mbajtur në 12 tetor 2023, në kujtim të deputetëve opozitarë, është publikuar përmbajtja e një dokumenti sekret të 18 gushtit 1971, ku pranohet vrasja pa faj e Abdyl Banit. Në dokument shkruhet: "Doktor Ibrahim Dervishi thotë se kur e ka vizituar në dhomat e paraburgimit e ka parë të vuante nga plagët e krijuara nga keqtrajtimi e tortura. Duke marrë parasysh aktivitetin e tij të pastër në LNÇL, pozitën e tij shoqërore dhe përgatitjen e tij ideopolitike, sillet bindje se nuk ka patur vend për të dyshuar se Avdyl Bani të kishte shkas që të vepronte kundër pushtetit popullor...arrijmë në konkluzionin se Avdul Beqir Bani nga Vlora vdekur në dhomat e paraburgimit në Tiranë në vitin 1947, nuk duhet të konsiderohet element armik".
Enver Sazani. I diplomuar për mjekësi në Francë, m𝑢𝑟jekoi plagët e partizanëve, ndërsa iu bashkua edhe vetë çetës Krujë-Ishëm dhe çetës së Pezës. U pushkatua më 10 tetor 1947, mes deputetëve të tjerë opozitarë.
Mestan Ujaniku. I njohur si legjenda e Skraparit. Themelues i një prej çetave të para antifashiste në Shqipëri që luftoi për çlirimin e Çorovodës. Komandant i Shtabit të Qarkut të Beratit gjatë luftës dhe pas saj, mbajtës i disa detyrave të rëndësishme derisa dënohet me burg, ku edhe vdes.
Kol Kuqali. Me dy djem dëshmorë. Në shtëpinë e tij ishin mbajtur takime të Rezistencës. Deputet i parlamentit të dalë nga zgjedhjet e dhjetorit 1945. U arrestua dhe vdiq më 30 maj 1947 pas 10 ditë torturash.
Loni Adami. Në shtypshkronjën e tij ishte shtypur gazeta “Zëri i Popullit”. Si pasojë e trajtimit barbar, vdiq në qelitë e hetuesisë më 6 qershor të vitit 1947.
Në foton kryesore: Mestan Ujaniku
Në rast se keni dijeni mbi krime, viktima apo ngjarje që lidhen me periudhën e komunizmit në Shqipëri, klikoni këtu për ta publikuar në arkivën tonë.