| Guljem Deda | |
|---|---|
| Informacione Personale | |
| Emër/Mbiemër: | Guljem Deda |
| Vendlindja: | Shkodër |
| Vendbanimi: | Shkodër |
| Datëlindja: | 5/2/1915 |
| Profesioni: | Përkthyes |
| Datë Vdekja: | 1994 |
| Vënd Vdekja: | Peruxhia |
| Gjyqi | |
| Data e Arrestimit: | 12/1944 |
| Akuza: | “Krime kundër shtetit“ |
| Dënimi: | 5 vjet Burg |
Përkthyes. Lindi në Shkodër më 1915, në një familje të njohur intelektuale dhe patriote. Studimet i kreu në Kolegjin Saverjan të etënve jezuitë në qytetin e lindjes. Më 1937 diplomohet në Universitetin e Padovës në degën letërsi-filozofi. E mbron laurën me studimin mbi gjuhën e Cuneus Profetarum (Çeta e profetëve) të Pjetër Bogdanit, me vlerësimin më të lartë «Summa cum laude».
I kthyer në Shqipëri, emërohet profesor i gjuhës shqipe dhe i letërsisë greke dhe latine në gjimnazin e Shkodrës deri më 1939. Më 1942 themelon e boton revistën «Balli i Kombit» që e drejton deri më 1943-një revistë për rininë shqiptare me përmbajtje të zgjedhur e frymë kombëtare. Me vendosjen e sistemit komunist i pushkatohen gjashtë pjesëtarë të familjes.
Në dhjetor 1944, arrestohet e dënohet me pesë vjet burg me punë të rëndë të detyruar, konfiskimin e pasurisë dhe heqjen e të drejtës elektorale për aq kohë «për krime kundër shtetit». Lirohet më 1950 pasi punoi në kampet e punës dhe dërgohet në guroren e malit Tarabosh. Pasi nuk pranon të bashkëpunojë me Sigurimin e Shtetit, do të nisë një kalvar i gjatë persekutimi nga njëri kamp në tjetrin. Më 1954, arrestohet e burgoset në kampin e Shtyllasit, bashkë me 50 intelektualë të tjerë shkodranë, ku hapin kanalin Vjosë-Levan-Fier. Prej këtu izolohet në kampin e Kuçit të Vlorës. Këtu nisi përkthimin e poemës epiko-heroike L’Orlando furioso të Lodovico Ariosto-s. Në kushte të pamundshme e me mungesa të mëdha, pas 17 vjet punë të pandarë, arriti ta përkthejë shqip këtë kryevepër të letërsisë italiane prej 40 000 vargjesh. E kaloi thuajse gjithë jetën ndër burgje e kampe internimi.
Më 1990 shkoi në Itali, i sëmurë dhe i sfilitur nga vuajtjet e rënda. Vdiq në vitin 1994, në Peruxhia.
Vepra: Lodovico Ariosto, Orlandi i çmendun, ISKK, Tiranë, 2013.
