Me punë vullnetare, për pesë muaj, në Shkodrën e vitit 1979, u rindërtuan lagje dhe fshatra të reja, të shkatërruar nga tërmeti katastrofik i atij viti. Por në lagjen e re të Bahçallëkut, të cilën erdhi ta përuronte vetë Enver Hoxha, tre familje nuk u lejuan të ktheheshin në shtëpitë e tyre. Namik Mehmeti sjell arsyen e kësaj mase të marrë ndaj banorëve të tre familjeve nacionaliste
Pasoja që la tërmeti i 15 prillit 1979, në Shkodër, ku humbën jetën 35 persona dhe u shkatërruan pothuajse plotësisht lagjja Bahçallëk dhe fshatrat e N/Shkodrës, pranë bregut të Bunës, edhe sot pas 40 viteve janë të freskëta në kujtesën e shkodranëve, në qytet e fshatra. Duke lexuar mbresat e ish-sekretarit të parë të Komitetit të Partisë Shkodër, Muho Asllani, për atë që ishte realizuar në pesë muaj, duke ngritur në këmbe lagje e fshatra të rinj, nuk mund të vihet në diskutim se solidariteti dhe puna vullnetare e gjithë Shqipërisë, demonstrohej në vitet e diktaturës komuniste, ku çdo neglizhim e mungesë pjesëmarrjeje në këtë aksion kombëtar, konsiderohej, siç thotë vetë autori, “punë armiqësore”.
Aksioni kombëtar në Shkodër, u kurorëzua me mitingun e inaugurimit të Lagjes se Re Bahçallëk, ku ishte vetë i pranishëm diktatori Enver Hoxha me Byronë Politike. Por këtë të drejtë, për të gëzuar në trojet e tyre shtëpitë e reja, nuk e patën tri familje nacionaliste, të njohura në Shkodër e gjithë Shqipërinë. Familjet Daca, Nika e Dizdari që kishin jetuar në shtëpitë e tyre në hyrje të Urës së Bahçallëkut u detyruan me forcë të linin shtëpitë e tyre, edhe pse nuk ishin dëmtuar sa për t’u rrafshuar. Trashëgimtarët e këtyre familjeve, Tomorr Daca e Albert Zef Nika, tregojnë se si në praninë e kryetares së Komitetit Ekzekutiv të qytetit, Lajde Banushi, u detyruan të linin shtëpitë e tyre, duke jetuar në çadra, ose në të kundërt, për moszbatimin e urdhrit do të internoheshin. Me shpresën se edhe ato familje do të hynin në shtëpitë e reja të Bahçallëkut, ndodhi zhgënjimi më i papritur e i hidhur, pas vuajtjeve në burgjet politike dhe internimet.
Komiteti i Partisë kishte hartuar edhe një herë, si në vitet e para të çlirimit, dëbimin, një projekt ogurzi që në Bahçallëk e në Shkodër, la shije të hidhur. E kjo bëhej për të vetmin fakt që trashëgimtarët e familjeve Daca, Nika e Dizdari, si familje të njollosura në biografi, nuk duhej të ishin prezent në këtë inaugurim përballë diktatorit.
Po kush ishin familjet nacionaliste Daca, Nika e Dizdari?
Trashëgimtarët e familjes Daca, vëllezërit në moshë mbi 50-60 vjeçare, Sabrija e Feridi, e kishin ndier deri në palcë persekutimin komunist, pasi vëllezërit e tyre, Ruzhdi e Danish Daca, eksponentë të Ballit Kombetar, ishin larguar nga Shkodra me grupin e nacionalistëve të njohur të Ballit Kombëtar e Legalitetit, disa ditë para hyrjes në Tiranë të Qeverise Komuniste të Enver Hoxhës. Këtë persekutim kjo familje e kishte pësuar jo vetëm nga të arratisurit Ruzhdi e Danish Daca, por edhe për faktin se bashkëshortja e Sabrise, Mejremja, ishte bijë e nje familjeje të njohur në Shkodër për tradita patriotike, atdhetare e fetare. Babai i saj, Hirësia e tij, Salih Myftija, kryemyfti i Shkodrës dhe Kosovës, po në prag të ardhjes në fuqi të regjimit komunist, së bashku me djalin e madh, Fuadin, ishin larguar nga Shkodra me grupin e zogistëve shqiptarë. Fuadi, në mërgim, që arriti të bashkohet me motrat e vëllezërit e tij me fitoren e demokracisë, për katër dekada kishte një veprimtari antikomuniste, pasi ishte kryetar i Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit në New York. Më pas, një tjetër legalist i kësaj familjeje arratiset nga Shqipëria nga Liqeni i Shkodrës, Zija Myftija, ndërsa i vëllai i Fuadit, Feriti provoi vuajtjet në burgjet e diktaturës. Pas gjithë këtyre diskriminimeve, zhgënjimin e radhës e pësoi kur iu mohua e drejta e pronës së trashëguar nga të parët e tyre.
Familja Nika, pinjollë të patriotit, atdhetarit, shkrimtarit, fetarit Dom Ndoc Nikaj që kishte vdekur nga torturat në burgjet e diktaturës, kishte treguar një urrejtje ndaj sistemit diktatorial. Djali i kësaj shtëpie, Zef Nika 15 vjet i kaloi nga një kamp burgimi në tjetrin, në bonifikim kënetash së bashku me një tjetër emër të njohur të nacionalizmit shqiptar, Sami Qeribashi. Më pas edhe Luigji, pronar i shtypshkronjes Nika, pësoi të njëjtin fat si i vëllai, Zefi. Edhe nga lidhjet martesore, kjo familje njihte persekutim të dyfishtë, pasi babai i së shoqes së Luigjit, Loro Rasha ishte pushkatuar pa gjyq me vendosjen e diktaturës enveriane, pasi kishte studiuar ne Itali.
Familja tjetër Dizdari, kishte ardhur në Shkodër nga Delvina për t’i shpëtuar persekutimit komunist, por babai i tyre, Alush Dizdari, përfaqësues i Ballit Kombëtar, edhe pse e shoqja e tij, Pacizja, ishte vajza e tezes e Enver Hoxhës, nuk i shpëtoi një persekutimi të egër ku humbi të gjithë pasurinë që gëzonte në vendlindjen e tij, Delvinë. Djemtë e tij, Muharremi, Mubareqi e Mustafa, kudo që punonin, ndienin mbi shpinë këtë persekutim.
Në shtëpitë e reja të lagjes Bahçallëk, edhe pse kishte hyrje të lirshme, në vend të tyre, u sollën familje komuniste nga fshati Bërdicë.
Me vendosjen e demokracisë, familjet nacionaliste të strehuara në apartamentet parafabrikat tek ish-fabrika e këpucëve, afër zallit te Kirit, pas 12 vjetësh, u kthyen në trojet e tyre ku ndërtuan shtëpi të reja duke i rikthyer gjelbërimin karakteristik të Bahçallëkut me shegët e njohura.
Shkolla tetëvjeçare e Bahçallëkut mban emrin e Ruzhdi Dacës, i cili nuk arriti të rikthehet pranë njerëzve të tij, pasi vdiq në New York.
Namik Mehmeti
Firenze