Nëse në Berlin duhej të rrëzohej muri për të prekur ëndrrën, nëse në Rumani duhej djegur pallati i Çausheskut për të prekur ëndrrën, në Shqipëri duhet të ndodhte e njëjta gjë me bustet e diktatorit Enver Hoxha. Shqiptarët e kuptuan këtë dhe me litarët që kishin në duar akoma nga robëria 45-vjeçare, vendosën t’i rrëzonin bustet… .
Si sot 32 vite më parë, u rrëzua shtatorja e diktatorit Enver Hoxha, i cili kishte mbajtur nën sundim për 50 vjet popullin shqiptar, për të mbetur në histori si një ndër sundimtarët më gjakatar ndaj popullit të tij, në historinë e Evropës. Më 20 shkurt 1991, populli i Tiranës dhe gjithë Shqipërisë u mblodhën në sheshin Skënderbej për të rrëzuar shtatorja e diktatorit Enver Hoxha.
Ditët e dhjetorit ‘90 dhe ato të muajve të parë të vitit 1991, ishin të ngjeshura me ngjarje mjaft të rëndësishme. Partia Demokratike nisi aktivizimin masiv me një miting në sheshin e Qytetit Studenti me 23 dhjetor 1990. Më 28 dhjetor, doli për herë të parë në treg gazeta e PD-së “Rilindja Demokratike”, duke shënuar njëkohësisht edhe tirazhin më të madh të një gazete në Shqipëri prej 120.000 kopjesh. Brenda pak ditësh u liruan nga burgu një grup prej 393 të dënuarish për arsye politike.
Udhëheqja komuniste e partisë-shtet PPSH që po përpiqej të përshtatej në kushtet e pluralizmit politik, e kuptoi menjëherë situatën dhe nxitoi të parandalonte zhvillimet, të cilat dukej qartë se ku po drejtoheshin. Filluan antimitingjet e PPSH-së kundër rrëzimit të busteve. Fillimisht ato u organizuan në zonat rurale, nëpër fshatra, aty, ku në të vërtetë nuk kishte buste. Në disa raste bustet e rrëzuara nga qendrat e qyteteve u vendosën në disa fshatra të vogla, që vazhdonin të derdhnin lot për vdekjen e Enverit, madje edhe atë të Stalinit.
Dekret
Për respektimin dhe mbrojtjen e monumenteve që lidhen me historinë kombëtare dhe simboleve shtetërore…
… Dënohen ne 6 muaj deri në tre vjet burg ata shtetas që dhunojnë monumente kulture siç janë bustet e figurave të shquara qysh te Skënderbeu e deri tek Enver Hoxha.
Por ndërkohë, 723 studentë e pedagogë të Universitetit të Tiranë, kishin hyrë në grevë urie. Ata kërkonin ndër të tjera, heqjen e emrit “Enver Hoxha” të universitetit të tyre. Kërkesa ishte refuzuar nga pushtetarët në fuqi. Ndërkohë që vazhdonte greva e urisë, mijëra shqiptarë pushtuan sheshin dhe rrëzuan shtatoren e diktatorit më 20 shkurt 1991.
Rrëzimi i statujës së Enver Hoxhës drodhi në themele forcën e PPSH-së. Ishte një miting masiv, sikur e gjithë Shqipëria ishte në atë shesh dhe me një urrejte të pashembullt u rrëzua monumenti i diktatorit.
Reagimi i udhëheqjes së plakur komuniste do të ishin antimitingjet. Ato drejtoheshin nga shoqata “Vullnetarët për Mbrojtjen e Bustit të Enverit”, të kryesura nga Hysni Milloshi.
Retorika që përdorej në mitingjet e “Vullnetarëve të Enverit” ishte për vëllavrasje. Mundësia për një përplasje civile mes palëve ishte shumë afër. Në mbarë vendin u aktivizuan me shpejtësi celula të “Vullnetarëve të Enverit”, të cilët organizoheshin në mitingje e antimitingje, ku përdorej një retorikë ekstremiste, e cila acaronte në skaj palën tjetër, por në këtë situatë kaotike kishte edhe ngjarje qesharake si ajo e Fierit. Busti i diktatori që ndodheh në qendër të qytetit të Fierit, u hoq me protesta dhe thirrje të forta antikomuniste nga i gjithë populli i Fierit, ata e hodhën në lumin Gjanica. Pak orë pas protestës, “Vullnetarët e Enverit e kërkuan bustin në lumë, e gjetën dhe e rivendosën në vendin ku ishte. Më pas protestuesit bënë të njëtin veprim, me protesta e hoqën dhe e hodhën sërish në Gjanicë. Është ngjarje e treguar nga Arben Demeti, sekretari Organizativ i PD-së në vitet e para të themelimit. Sidoqoftë, rrëzimi i monumentit të diktatorit në sheshin e kryeqytetit konsiderohet një ndër ngjarjet më të mëdha të periudhës së ndërrimit të sistemit politik në Shqipëri në vitet ’90.